Zachowek w kontekście wyceny nieruchomości

Poniżej zamieszczam podstawowe informacje dotyczące zachowku istotne z punktu wyceny rzeczoznawcy majątkowego w wycenie nieruchomości.

Co to jest zachowek i komu przysługuje?

Zachowek to część majątku po zmarłym, która przysługuje z ustawy spadkobiercom, pomimo tego, że w testamencie zostali pominięci lub otrzymali mniejsze udziały niż te, które im przysługują zgodnie z prawem. Zachowek przysługuje osobom mającym silne więzy rodzinne ze zmarłym (tj. zstępnym – dzieciom, wnukom, prawnukom oraz małżonkowi i rodzicom). Zachowek gwarantuje wymienionym powyżej osobom bliskim zmarłemu minimalną część majątku po nim. Zgodnie z przepisami w niektórych sytuacjach bliscy zmarłego powinni mieć zagwarantowaną część spadku, niezależnie od woli zmarłego wyrażonej w testamencie. Zachowek chroni przed sytuacją, w której zmarły mógłby określone osoby bliskie całkowicie pomijać w rozdzielaniu swojego majątku. Co istotne zachowek może należeć się również od darowizny dokonanej za życia spadkodawcy.

Ile wynosi zachowek?

Zachowek wynosi 1/2 wartości udziału, który dana osoba (zstępny, małżonek, rodzic spadkodawcy) otrzymałaby gdyby dziedziczyła ustawowo. W przypadku uprawnionych trwale niezdolnych do pracy lub małoletnich (zstępnych) przysługuje zachowek w wysokości 2/3 wartości udziału spadkowego, który otrzymaliby dziedzicząc z ustawy.

Przy ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się także spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni.

Przedawnienie prawa do zachowku

Termin przedawnienia roszczenia o zachowek wynosi 5 lat. Termin ten liczy się od dnia ogłoszenia testamentu lub otwarcia spadku w przypadku braku testamentu. Przekroczenie tego terminu spowoduje przedawnienie roszczenia.

Co istotne osoby uprawnione do zachowku tracą prawo do jego otrzymania po ich wydziedziczeniu przez spadkodawcę w testamencie. Przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku musi wynikać z treści testamentu.

Wycena nieruchomości na potrzeby sprawy o zachowek

Gdy w skład majątku po zmarłym wchodzi nieruchomość, osoby uprawnione do zachowku mogą mieć prawo do części jej wartości. Podobnie jak w przypadku działu spadku w wielu sprawach o zachowek zachodzi konieczność określenia wartości nieruchomości wchodzącej w skład spadku. Wycena nieruchomości do zachowku wykonywana jest przez rzeczoznawcę majątkowego, specjalista z zakresu wyceny nieruchomości w formie Operatu szacunkowego.

Skład spadku na potrzeby obliczania zachowku ustala się najczęściej według:

• stanu spadku z daty jego otwarcia (tj. z dnia śmierci spadkodawcy),
• cen z dnia orzekania przez sąd o roszczeniu z tytułu zachowku.

Gdy od momentu śmierci spadkodawcy do dnia orzekania o zachowku nieruchomość przeszła np. generalny remont to do wyceny przyjmowany jest stan nieruchomości sprzed poniesienia nakładów z uwzględnieniem aktualnych cen transakcyjnych zawartych na lokalnym rynku.

Koszt usługi wyceny nieruchomości na potrzeby sprawy o zachowek ustalam indywidualnie dla każdego zlecenia. W celu uzyskania szczegółowych informacji serdecznie zapraszam do kontaktu telefonicznego, mailowego lub za pośrednictwem formularza dostępnego w zakładce Kontakt.